TOPLUMSAL NORMLAR VE İÇSEL DEĞERLER ARASINDAKİ ÇATIŞMA: TOPLUMDA PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLARIN ROLÜ

Özet

Bireyin toplumsal bir varlık olarak yaşamını sürdürebilmesi, hem toplumun genel kabul görmüş kuralları olan normlara uyum sağlamasını hem de kendi içsel değerleriyle tutarlı bir yaşam biçimi geliştirmesini gerektirir. Ancak, toplumsal normlar ile bireyin içselleştirdiği değerler arasında zaman zaman kaçınılmaz çatışmalar ortaya çıkabilmektedir. Bu çatışmalar, bireyin psikolojik dengesini sarsarak çeşitli ruhsal sorunların gelişimine zemin hazırlayabilir. Bu derleme, sosyal psikoloji perspektifinden toplumsal normlar ve içsel değerler arasındaki çatışmanın doğasını, birey üzerindeki etkilerini ve bu çatışmanın psikolojik rahatsızlıkların etiyolojisindeki rolünü kapsamlı bir biçimde incelemeyi amaçlamaktadır. Normların ve değerlerin tanımları, oluşum süreçleri, birey ve toplum için işlevleri ele alındıktan sonra, bu iki yapı arasındaki potansiyel uyumsuzluklar ve çatışma kaynakları detaylandırılmaktadır. Özellikle bilişsel çelişki, benlik uyuşmazlığı ve stres kuramları ışığında çatışmanın psikodinamik mekanizmaları analiz edilmektedir. Anksiyete bozuklukları, depresif bozukluklar ve stresle ilişkili rahatsızlıklar başta olmak üzere, çeşitli psikopatolojilerin gelişiminde norm-değer çatışmasının potansiyel bir risk faktörü olarak rolü, mevcut literatür bulguları ışığında tartışılmaktadır. Bireyin bu çatışmalarla başa çıkma stratejileri, toplumsal destek sistemlerinin önemi ve ruh sağlığını koruyucu faktörler de değerlendirilmektedir. Elde edilen teorik çıkarımlar, hem bireysel düzeyde psikolojik iyi oluşun artırılmasına yönelik müdahaleler hem de toplumsal düzeyde daha uyumlu ve sağlıklı bir yaşam çevresinin oluşturulmasına katkı sağlayabilecek önerilerle desteklenmektedir.